Świadczenia pieniężne i niepieniężne

opublikowano: 26 września 2016 | zmodyfikowano: 28 marca 2024

Rodzaje świadczeń pieniężnych:

zasiłek stały – przyznawany jest osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu niepełnosprawności lub z powodu wieku (kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat – w przypadku, gdy nie nabyli świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego);

zasiłek okresowy – przyznawany jest ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, ewentualnie możliwość otrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego;

zasiłek celowy – świadczenie przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek celowy można również otrzymać na pokrycie wydatków związanych ze zdarzeniami losowymi, np. gdy spalił się dom oraz w przypadku klęski żywiołowej np. powodzi, gradobicia itp.;

specjalny zasiłek celowy – świadczenie o szczególnym charakterze, przyznawane wyjątkowo osobom i rodzinom, które nie spełniają kryterium dochodowego.

Kryteria przyznawania świadczeń pieniężnych

Podstawą przyznania świadczeń pieniężnych jest spełnianie kryterium dochodowego, które wynosi dla osoby samotnie gospodarującej 776 zł, natomiast dla osoby w rodzinie 600 zł.
- Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony (bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej). Pomniejszoną o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach, a także kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
- Do dochodu nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, zasiłku celowego, pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty, wartości świadczenia w naturze oraz świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
Obok kryterium dochodowego, warunkiem udzielenia świadczenia pieniężnego jest wystąpienie przynajmniej jednej z okoliczności, określonych w ustawie o pomocy społecznej. Wachlarz tych okoliczności jest bardzo szeroki i obejmuje m.in. sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze, zdarzenia losowe oraz klęski żywiołowe.

Świadczenia niepieniężne

Obok świadczeń pieniężnych, Centra Pracy Socjalnej realizują świadczenia niepieniężne. Udzielenie ich nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego, a od wystąpienia okoliczności faktycznie uzasadniających przyznanie danej pomocy.

Rodzaje świadczeń niepieniężnych:

praca socjalna – świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej oraz ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji, istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny i jest świadczona bez względu na posiadany dochód,

składki na ubezpieczenie zdrowotne – przyznawane osobom pobierającym zasiłek stały, uchodźcom oraz osobom objętym indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego lub realizującym kontrakt socjalny,

składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe – przyznawane osobom, które zrezygnują z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

sprawienie pogrzebu – pochówek realizowany jest przez pomoc społeczną w przypadku, gdy najbliższa rodzina nie ma możliwości wykonania go we własnym zakresie np. z powodów finansowych lub osobistych,

poradnictwo specjalistyczne – osoby zainteresowane mogą uzyskać nieodpłatnie poradę prawną w zakresie prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego oraz ochrony praw lokatorów, mogą również skorzystać z poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego,

schronienie, posiłek, niezbędne ubranie – udzielane osobom tego pozbawionym,

usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania – udzielane osobom, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają takiej pomocy. Usługi opiekuńcze obejmują wsparcie w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi te są odpłatne w części lub całości, jeżeli dochód osoby zainteresowanej przekracza kryterium dochodowe,

specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania – tak jak usługi zwykłe udzielane są osobom, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób. Jednakże usługi te wyróżniają się dostosowaniem do szczególnych potrzeb, wynikających z rodzaju schorzenia lub z niepełnosprawności oraz świadczone są przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Są odpłatne w części lub całości, jeżeli dochód osoby zainteresowanej przekracza kryterium dochodowe,

ośrodki wsparcia – usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być świadczone w ośrodkach wsparcia dziennego, do których zaliczamy m.in. środowiskowe domy samopomocy (dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz dzienne domy pomocy (dla osób starszych). Uczestnicy ośrodków wsparcia biorą udział w zajęciach aktywizujących i terapeutycznych oraz mają zapewnione wyżywienie,

rodzinne domy pomocy – zadaniem rodzinnych domów pomocy jest zapewnienie całodobowej opieki nie mniej niż trzem i nie więcej niż ośmiu seniorom. Służyć mają one pomocą szczególnie osobom wymagającym wzmożonej opieki ze względu na znaczne ograniczenie w codziennym funkcjonowaniu, wynikające z podeszłego wieku,

mieszkania chronione – przygotowują osoby w nich przebywające, pod okiem specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępują pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Skorzystać z nich mogą osoby, które ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebują wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki (np. osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby opuszczające rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, zakład dla nieletnich lub cudzoziemcy),

domy pomocy społecznej – przeznaczone są dla osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, które nie mogą samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym i którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na: domy dla osób w podeszłym wieku, osób przewlekle somatycznie chorych, osób przewlekle psychicznie chorych, dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną, dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną oraz osób z niepełnosprawnością fizyczną.

Dożywianie dzieci w szkołach i przedszkolach

Nieodpłatne dożywianie gdańskich uczniów i przedszkolaków odbywa się w ramach dwóch programów: rządowego „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2024 – 2028 oraz gminnego – osłonowego. Dzieci z gdańskich rodzin, w których dochód netto na osobę nie przekracza 1320 zł, tj. 220 procent kryterium dochodowego obowiązującego w pomocy społecznej, mogą skorzystać nieodpłatnie z dożywiania w przedszkolu lub szkole.

Gdzie złożyć wniosek o wsparcie

W Gdańsku wniosek o dożywianie dziecka w szkole lub przedszkolu najlepiej przekazać od razu do właściwego Centrum Pracy Socjalnej MOPR w dzielnicy. Adresy, kontakt do CPS dostępne są na stronie internetowej Ośrodka. Wystarczy odręcznie napisane podanie. Do wniosku o dożywianie trzeba dołączyć:

– dokumenty potwierdzające wysokość dochodów za miesiąc poprzedzający miesiąc złożenia wniosku (np. zaświadczenie od pracodawcy, decyzję przyznającą rentę lub emeryturę),

– w przypadku, gdy w rodzinie są osoby z niepełnosprawnością lub długotrwale chore – aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub zaświadczenie o stanie zdrowia,

– osoby prowadzące działalność gospodarczą – zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o uzyskanym dochodzie i sposobie rozliczania.

Przyznanie pomocy w formie posiłku dla dziecka wymaga przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania.

Sklepy społeczne „Za Stołem” – konkretne wsparcie dla potrzebujących

1. Przy ulicy Wolności 52 w Nowym Porcie działa sklep społeczny z żywnością, dla gdańszczanek i gdańszczan w trudnej sytuacji życiowej. Z jego bezpłatnej oferty mogą skorzystać podopieczni Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie z całego Gdańska – na podstawie skierowań, które wydają wszystkie Centra Pracy Socjalnej najbardziej potrzebującym. Osoby ze skierowaniami „kupują” w sklepie produkty spożywcze nie za pieniądze, ale za punkty – warzywa, owoce, mięso, ryby itd. mają bowiem „ceny określone punktami”. Uprawniony do pomocy może miesięcznie wydać w sklepie do 200 punktów. Sklep prowadzi Bank Żywności w Trójmieście, na zlecenie gdańskiego MOPR. „Za Stołem” działa pięć dni w tygodniu: w poniedziałki, wtorki, środy i piątki w godzinach od 10.00 do 15.00 i w czwartki w godz. od 13.00 do 18.00.

2. Sklep społeczny z żywnością, przy ul. Aksamitnej 4 w Gdańsku – działa dla mieszkanek i mieszkańców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, np. doraźnie, nagle potrzebują wsparcia. Prowadzi go Bank Żywności w Trójmieście, na zlecenie MOPR. By skorzystać z oferty nie trzeba skierowania z Ośrodka. Potrzebujące osoby mogą samodzielnie wybrać produkty spożywcze, zgodnie z własnymi upodobaniami i potrzebami dietetycznymi. Za żywność nie płacą. Z oferty sklepu mogą skorzystać maksymalnie 3 razy w roku. Podczas pierwszej wizyty w punkcie należy okazać dowód tożsamości i podpisać jednorazowe oświadczenie. Następnie można samodzielnie wybrać jedzenie, z obowiązującym limitem wagowym: 2,5 kg dla osoby samotnie gospodarującej, 5 kg dla rodziny. Sklep działa w: poniedziałki, środy, czwartki i piątki w godz. 10.00 – 15.00 oraz we wtorki w godz. 13.00 – 18.00.